بررسی «نقش رسانهها در سلامت روان شهروندان در شرایط جنگی» فرصتی برای یادآوری نقش کلیدی رسانهها بوده و حساسیت کار رسانهای در مواقع بحرانی را گوشزد میکند. در این بین اطلاعات نادرست یا شایعات بر اضطراب و استرس عمومی، تاثیر مستقیم دارد. این مسئله، اهمیت اطلاعرسانی صحیح و مسئولانه و لزوم تمایز قائل شدن بین اطلاعرسانی و ایجاد وحشت و همچنین اهمیت راستیآزمایی اخبار پیش از انتشار را آشکار میسازد. در این بین «صحت» در انتشار خبر، «سرعت» در پیام رسانی و «دقت» در نگارش، اصول مهم کار حرفهای خبرنگاران به حساب میآید که رعایت این اصول، یک سفارش همیشگی و مستمر بوده، اما در بحرانها، پیوستی است که برای جلوگیری از شکلگیری اضطراب و استرس عمومی، بایستی با وسواس و حساسیت بیشتری مراعات شود.
باید در نظر داشت از انتشار تصاویر آزاردهنده و روایتهای خشونتبار بهخاطر تأثیر این محتواها بر سلامت روان مخاطبان بهویژه کودکان و افراد آسیبپذیر پرهیز کرد و محتواهای خاصی برای گروههای آسیبپذیری مانند کودکان و سالمندان با زبانی ساده، قابلفهم و امیدبخش تولید و منتشر شود. بازنمایی امید و تابآوری به عنوان کارویژه رسانهها در میانۀ بحرانهایی در چارچوب نقشآفرینی برای تامین سلامت روان مخاطبان محسوب میشود و این مهم با نمایش چهرههای مقاوم و روایت همبستگی اجتماعی و نیز پرهیز از تصویرسازی سیاه و ناامیدکننده قابل تحقق است.
رسانهها در این موقعیتها، آموزش مهارتهای روانی مانند چگونگی کنترل اضطراب و نحوۀ کنار آمدن با اخبار بد را بهمنظور ارتقای سواد روانی مخاطبان نباید فراموش کنند.
در شرایط جنگی که انتشار لحظهای اخبار به خصوص خبرهای منفی، نگرانکننده و پر اضطراب به احساس ناایمنی دائمی دامن میزند، آموزش مهارت «مدیریت مصرف اخبار توسط مردم» رسالت دیگر رسانهها در چارچوب کمک به تامین سلامت روان مخاطبان است.
مدیریت مصرف اخبار به مجموعه رفتارها و عادتهایی گفته میشود که به افراد کمک میکند تا در دنیای سرشار از اطلاعات و خبر، بهصورت هوشمندانه و سالم، از محتواهای خبری استفاده و سلامت روان خود را حفظ کنند.
محدود کردن زمان دنبال کردن خبرها، انتخاب منابع معتبر و قابل اطمینان برای دریافت اخبار، استراحت دادن به ذهن و فاصله گرفتن از اخبار در زمانهای مشخص و کاستن از مصرف اخبار هنگام داشتن استرس و اضطراب زیاد، مصداق رفتار صحیح در چارچوب مدیریت مصرف اخبار است که با احساس مسئولیت رسانهها جهت آموزش این رفتارها گام مهمی برای حفظ سلامت روان مخاطبان برداشته میشود.
* فعال رسانه و مدرس دانشگاه